Vijf jaar onderweg
De Regionale Energiestrategieën (RES’en) zijn zo'n vijf jaar onderweg. Er is veel gebeurd wat van invloed is op het dagelijks werken in de regio. Er zijn veel initiatieven ontstaan voor (grootschalige) duurzame elektriciteits- en warmteprojecten: in de samenleving door energiecoöperaties en door overheden. Dat is mooi, want toegang tot betaalbare energie is essentieel voor ondernemen, wonen en reizen. De behoefte ernaar neemt toe, zoals we ook teruglezen in het Nationaal Plan Energiesysteem.
Van focus op opwek naar maatschappelijk vraagstuk
De RES ontwikkelde zich de afgelopen jaren van een wat technisch/instrumentele opdracht naar een maatschappelijk, sociaal vraagstuk. Van een focus op onder andere duurzame grootschalige opwek van elektriciteit met wind en zon naar een duurzaam en democratisch energiesysteem. Daarbij is het voortdurend zoeken, leren en balanceren. Tussen de behoefte aan betaalbare duurzame warmte en elektriciteit en de acceptatie van wind- en zonneprojecten in de leefomgeving. Tussen schaarse ruimte op het elektriciteitsnet en de behoefte aan meer woningen en het verduurzamen van bedrijven en mobiliteit. Tussen individuele en gezamenlijke perspectieven en belangen. Tussen nu en de toekomst, tussen afbraak en opbouw. De weg vooruit vraagt op alle niveaus om moed, om handelen met toekomst voor ogen, om andere patronen en gedrag en om lastige keuzes.
Essays
Na vijf jaar RES nemen we de tijd om terug te blikken en vooruit te kijken. Om de regio’s, ons netwerk en onze opdrachtgevers te voeden met inspiratie en reflectie. Daarom vroeg NP RES een breed scala aan wetenschappers om hun reflecties en ideeën in de vorm van een essay op papier te zetten. Als voeding voor gesprekken over het lerend werken in de energietransitie en de RES. Schrijvers zijn: Derk Loorbach vanuit de transitiekunde, Martijn van der Steen over Sturing in netwerken, Marjolein Dieperink en Greetje Bos over de rol van de overheid als wetgever, Geert Teisman over het gebiedsgericht werken, Co Verdaas over energietransitie en ruimte voor de rivieren, Martien Kuitenbrouwer over de waarde van conflict en Marlies Honingh over de maatschappelijke democratie. Het resultaat komt samen in een bundel die in november verschijnt. NP RES publiceert de essays tot die tijd stuk voor stuk online.
Derk Loorbach: De energietransitie: waar zijn we nu?
Derk Loorbach van onderzoeksinstituut Drift trapt af met het essay ‘De energietransitie: waar zijn we nu?’. Hij gaat daarin terug naar de oorsprong van ‘de Nederlandse energietransitie’ en het veld van transitieonderzoek dat zich parallel hieraan ontwikkelde sinds begin deze eeuw. Zijn voornaamste doel is om context en inzicht te bieden. Hij wil aanzetten tot een kritischer en fundamenteler denken over de manier waarop we nu over energietransitie praten en hoe we ermee omgaan. Uiteindelijk is kan dat leiden tot een betere strategie: één die niet zozeer gericht is op het opbouwen van duurzame alternatieven, maar op de vraag hoe we op de meest gewenste manier weg kunnen van de onrechtvaardigheid en onduurzaamheid van het historisch gegroeide energiesysteem.
Lees de eerste essay van Derk Loorbach