Het zoemt, het gonst, er is gelach. In de grote zaal zijn groepen mensen aan het werk. Een bont gezelschap van technici, sociaal ontwerpers, kunstenaars, studenten en anderen. Sommigen half onderuit op een stoel, anderen druk gebarend tegenover elkaar of geconcentreerd luisterend. Er zijn whiteboards, computers en een bar met drinken en fruit. Deze mensen staan hier voor de historische uitdaging shortcuts te vinden naar het duurzame, sociale energiesysteem voor de toekomst. Nog één nacht te gaan voor ze op het hoofdpodium van het RES-congres hun vinding presenteren. Niet met woorden of gedachten, maar met werkende prototypes, aanpakken of modellen.

Zo gaat het straks tijdens de hackathon voorafgaand aan het RES-congres op 2 november. We willen de deelnemers aan het congres welkom heten met oplossingen. In de afgelopen periode zochten we in de community ‘De wereld van B’ naar de ontwerpprincipes voor een duurzaam energiesysteem. Dat systeem is 100% hernieuwbaar, zoekt z’n eigen balans en werkt als een netwerk van lokale netwerken, zoals het internet. Deze principes maken de Wereld van B voorstelbaar. Maar hoe komen we er op tijd? Het wordt hoe langer hoe nijpender om doorbraken te vinden. Kleine stapjes vanuit het bestaande gaan te langzaam, onze huidige systemen kunnen de nieuwe realiteit niet meer aan. Het vereist een hackersmindset om de code van de toekomst te kraken en radicale stappen te zetten.

Het is een technische, economische en een sociale opgave. Zo kan bij de hackathon een team aan het werk gaan met een nieuw belastingstelsel of een marktmodel dat uitgaat van een op hernieuwbare energie functionerend netwerk van prosumenten. Verschillende partners nemen deeluitdagingen op zich. Een team gaat bijvoorbeeld aan de slag met oplossingen voor de congestie op het net. Elke challenge heeft een challenge owner. Dat is iemand die het probleem kent en die z’n netwerk van experts openstelt voor de verschillende teams. 

De context is de overkoepelende en grootste uitdaging van allemaal: hoe ontwikkelen wij een energiesysteem dat ons in staat stelt om welvarend, productief en gezond te zijn in balans met de natuur? Hoe kan lange termijn focus winnen van korte termijn wensen? Wat is ervoor nodig dat mensen zich collectief inzetten in het belang van de mensheid? In het licht van deze challenge vragen we als eerste de verschillende overheden om in te stappen als partner. Ook zijn we in gesprek met veel anderen, zoals de netbeheerders, marktpartijen en onderwijsinstellingen. Kennis, inzichten en vaardigheden bij elkaar brengen en samen een schaalsprong maken. Dat is het idee. De urgentie is groter dan ooit. Het recente IPCC-rapport spreekt boekdelen, evenals de noodzaak om niet meer afhankelijk te zijn van gas uit Rusland. Dat laatste brengt gek genoeg ook het gevaar dat kortetermijnoplossingen (meer fossiel) ons terugtrekken in het oude denken. Wij stellen onze hackathon tegenover de trekkracht van de Wereld van A, het is een duw naar de toekomst.

In de coulissen staan de challenge owners klaar om hun werkende prototype te presenteren. Teamleden verschikken gauw nog een detail. Ze zijn twee etmalen heen en weer geslingerd tussen euforie tot wanhoop, maar er stáát iets. ‘Verrek, zo heb ik er nog nooit tegenaan gekeken,’ denkt iemand in de zaal. Bij de student naast hem valt een kwartje. ‘Dát is het onderwerp voor mijn promotieonderzoek.’ De finale van deze hackathon is nog maar het begin. 

De duizend dagen ná de hackathonzijn cruciaal. De teams blijven doorwerken, ze krijgen coaching om impact te maken. Want niet de status quo, maar juist radicale vernieuwing brengt de aanpassingen die essentieel zijn voor het overleven van onze soort.