Dapper, quasi opgewekt, loopt ze naar de bus. Mijn dochter gaat een week op uitwisseling naar Berlijn, logeren bij een Duits gezin van Turkse afkomst. Cultuur snuiven, de taal oefenen, vrienden maken. Ze was zo enthousiast voor het idee. Maar het is een beetje ongemakkelijk nu het zover is. Wat als het straks helemaal niet leuk is?

Internationale uitwisseling is goed voor je persoonlijke ontwikkeling. Het past in een burgerschapsideaal van nieuwsgierig zijn, je verbinden met anderen, en er samen iets van maken. Antiserum voor het cynisme en de verongelijktheid van deze tijd. Ik voel mee met haar twijfel, maar ik zwaai haar uit in het volste vertrouwen dat ‘dapper’ het wel wint van ‘bang’.

Zo’n hoopvol gevoel kreeg ik ook bij de balkonscène van de nieuwe paus. Zijn innemende, wijze hoofd, de perfecte begroeting - ‘Vrede zij met u allen’ – van de massa blije mensen op het plein. En, niet in het minst het gegeven dat het conclaaf al na twee dagen tot consensus kwam over de nieuwe paus met zijn agenda van medemenselijkheid. Die nadrukkelijk geen autocraat wil zijn, en die zich keert tegen verdeeldheid en uitbuiting. Witte rook als contrast met de donkere kant van onze wereld, zoals het afbreken van de Amerikaanse rechtsstaat en het mensonterend geweld in Oekraïne en Gaza.

Je raakt er lamgeslagen door, geneigd om je terug te trekken in je eigen veilige wereldje. Maar, de grote demonstratie in Den Haag, de rode lijn tegen de oorlogsmisdrijven in Gaza, toont dat de samenleving nog niet is afgestompt. Honderdduizend mensen die het niet meer kunnen aanzien, geven in Den Haag het stille midden een stem. Het is een manifestatie van dialoog, nuance en saamhorigheid. Zonder een onvertogen woord. Een zee van mensen in rode kleding die opstaan tegen het donker. Tussen de luide flanken zit de redelijke meerderheid. Mensen die zich niet zo snel uitspreken omdat het schreeuwen ze afschrikt. 

Waar is dat stille midden in de energietransitie? Een enorm aantal ondernemers en inwoners werkt aan verduurzaming van hun bedrijven en woningen. Energiecoöperaties ondersteunen maatschappelijk initiatieven. Het nationaal energiedashboard laat zien dat het aandeel zon en wind groeit. Uit de laatste monitor Financiële Participatie blijkt dat het lokaal eigendom bij windparken nog steeds toeneemt. De tekenen dat ook in de energietransitie de meerderheid in het midden in beweging is, zijn onmiskenbaar.

Voor mij symboliseren de witte rook en de rode lijn de kracht van verbinding. Het zijn de kleuren die tegenwicht bieden aan het donkere, dat staat voor geen tegenspraak dulden, anderen vernederen. En voor het afwijzen van alles en iedereen die anders is.

Daarom is die uitwisseling van mijn dochter zo goed. Je horizon verbreden, ervaren hoe het er ergens anders aan toe gaat, en zien dat je eigen manier niet zaligmakend is. Met een ruime geest schep je mogelijkheden. En guck mal, aan het eind van de eerste dag is er geen spoor meer van welk ongemak dan ook. Mijn dochter stuurt juichende appjes. Het gastgezin is lief, de Duitse leeftijdsgenoten hartstikke aardig en alles aan Berlijn is helemaal geweldig.

Dapper wint van bang. Rood en wit gaan winnen van de donkerte. En het robuuste, rechtvaardige en duurzame energiesysteem dat broodnodig nodig is voor ons dagelijks leven en werken komt er ook. Laten we doorgaan ons er met volle energie voor in te zetten!