Op het eerste gezicht zien ze er net zo uit als de andere woningen in nieuwbouwwijk Havenstadt in Stad aan ’t Haringvliet, een dorp op het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee. Toch zijn 17 woningen aan de straat Stadthof nét even anders. Je kunt dat alleen zien aan de InnovaHub, een technische installatie die een eindje bij de woningen vandaan staat. De zonne-energie die het wijkje zelf opwekt, komt samen in deze hub, die de energie in de vorm van warmte en koeling aan de huizen teruggeeft. De energie die niet direct nodig is, wordt opgeslagen in batterijen en warmte- en koudebuffers, en deels omgezet in waterstof. Op het moment dat er vraag naar is, gaat de opgeslagen energie terug naar de woningen in de vorm van warmte en koeling. Een geavanceerd energiemanagementsysteem zorgt ervoor dat dit allemaal op het juiste moment gebeurt. De InnovaHub is voor 90% zelfvoorzienend, de woningen hebben een eigen stroomaansluiting.

Gemeente is al actief op gebied waterstof

Hoe is dit hightech energieproject in Stad aan ’t Haringvliet ontstaan? ‘Al in 2019 hebben wij in deze wijk één woning via een combinatie van zonne-energie, een batterij en waterstof zelfvoorzienend gemaakt qua energie’, vertelt Rosalie van der Ende van Hylife Innovations. Dit bedrijf op Goeree-Overflakkee is gespecialiseerd in duurzame oplossingen voor bijvoorbeeld het elektriciteitsnet en woonwijken. ‘We wilden de kennis en ervaring die we daarmee opdeden op grotere schaal toepassen. Met een DEI+-subsidie van de Rijksoverheid zijn we toen dit project met 17 woningen in Havenstadt gestart.’

De omstandigheden in de gemeente Goeree-Overflakkee waren gunstig, zegt Niels de Smet, energy systems engineer bij Hylife. ‘Dit project paste goed in de doelstellingen van Goeree-Overflakkee, dat een duurzaam energie-eiland wil worden. De gemeente stond er dus positief tegenover, ook omdat het project door opslag en balancering een rol kan spelen in het verminderen van netcongestie. Bovendien is de gemeente al actief op het gebied van waterstof, bijvoorbeeld via het H2GO-initiatief, dat de rol van waterstof in de energietransitie onderzoekt. Stad aan ’t Haringvliet wil van het aardgas af via de inzet van groene waterstof.’

Organisatorisch, juridisch en technisch complex

Als projectmanager was Rosalie de spil in de organisatie en coördinatie van het project. ‘Er komt heel wat bij kijken om een vernieuwend plan als dit uitgevoerd te krijgen’, lacht zij. ‘Dat loopt van het vormen van een consortium met gespecialiseerde bedrijven tot het aanvragen van de benodigde vergunning.’ Met name dat laatste was een uitdaging, zegt Rosalie. ‘Voor dit soort innovatieve projecten bestaat geen standaard regelgeving. Daarom zijn we al in een vroegtijdig stadium met een projectteam gaan onderzoeken aan welke juridische eisen we precies moesten voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van geluid en veiligheid. Daar waren veel partijen bij betrokken, zoals de gemeente, de Milieudienst en de Veiligheidsregio. Het duurde lang om dit geregeld te krijgen, ook vanwege de doorlooptijden in de procedures.’

In de tussentijd hield Niels zich bezig met de technische kant van het project. Ook dat was een complexe puzzel, zegt hij. ‘We combineren in ons project elektrische, thermische en chemische aspecten. Dat zijn allemaal verschillende disciplines, met ook verschillende experts. Zo sluit een loodgieter geen elektriciteit aan. Dat moesten wij allemaal op elkaar afstemmen. Daar was veel overleg over nodig met de aangesloten bedrijven en bijvoorbeeld netbeheerder Stedin.’ Wat het ook spannend maakte, aldus Niels, is dat het niet ging om een testlocatie. ‘We werkten aan een innovatieproject, maar wel voor woningen die allemaal waren verkocht en die we 24/7 van warmte moeten kunnen voorzien.’ Uiteindelijk is de hele hub-installatie eerst bij een van de aangesloten partnerbedrijven, VHE in Veldhoven, opgebouwd en ongeveer een jaar lang getest. ‘Toen de woningen klaar waren, is de installatie op transport gegaan naar Stad aan ’t Haringvliet en daar weer opgebouwd.’

‘Je kunt het niet alleen’

Intussen is de InnovaHub een jaar operationeel. Hoe gaat het? ‘Voorspoedig’, zegt Niels. ‘We hebben geen noemenswaardige uitval van het systeem gehad. Op een paar kleine dingen na is er niets afwijkends gebeurd.’ De bewoners zijn ook tevreden, aldus Rosalie en Niels. Rosalie: ‘Wij hebben geïnteresseerden al voordat ze het koopcontract ondertekenden uitgenodigd en hen het systeem uitgelegd. Dat werkte goed. Overigens heeft het niet veel impact voor de bewoners, in de dagelijkse praktijk kunnen zij gewoon energie gebruiken zoals ze gewend waren. Sommigen zijn er in comfort zelfs op vooruit gegaan.’

Hylife heeft het project ontwikkeld met het oog op het energiesysteem van de toekomst. Niels: ‘Wij werken vanuit een langetermijnvisie, die aansluit bij studies van de netbeheerders naar het energiesysteem in 2050. Lokale energiesystemen, zoals wij die nu ontwikkelen, zullen daar deel van uitmaken. Dit is hoe het energiesysteem van de toekomst eruit kan zien.’ Daarnaast fungeert het lokale systeem in Stad aan ’t Haringvliet als demonstratieproject, zegt Niels. ‘We passen het bewust toe in verschillende typen woningen: appartementen, een twee-onder-een-kapwoning en geschakelde eengezinswoningen. We willen graag laten zien hoe het werkt, om het commercieel op de markt te kunnen brengen. Vanwege de inzet van waterstof is er nu nog geen businesscase voor een project als dit, maar uiteindelijk moet het zonder subsidie kunnen.’ Gemeenten en bedrijven die geïnteresseerd zijn, zijn altijd welkom om een kijkje te komen nemen in Stad aan ’t Haringvliet, aldus Rosalie en Niels.

‘Iedereen die met een project als dit aan de slag wil, raad ik aan om partners te zoeken’, adviseert Rosalie. ‘Want als we één ding hebben geleerd, dan is het wel dat je het niet alleen kunt. Je hebt de expertise nodig van gespecialiseerde bedrijven. Zoek ook in een vroegtijdig stadium contact met de gemeente of andere overheden. Het lukt alleen als je samen de schouders eronder zet.’ Veel van dit soort initiatieven stranden op de tekentafel, beaamt Niels. ‘De gezamenlijke inzet van alle betrokkenen heeft ertoe geleid dat het in Stad aan ’t Haringvliet is gelukt.’

Contactpersonen:
Rosalie van der Ende, projectmanager r.vdende@hylifeinnovations.nl
Niels de Smet, energy systems engineer n.desmet@hylifeinnovations.nl