Via ‘serious gaming’ naar een slim elektriciteitsnetwerk

03-12-2020
1853 keer bekeken

Hier zijn de praktijkverhalen specifiek over systeemefficiëntie verzameld. Bekijk hier de parktijkverhalen over het energiesysteem.
Er is ook een overzicht van alle praktijkverhalen.

Door tijdens een workshop op een virtuele kaart te schuiven met wind- en zonneparken, verkenden raadsleden in RES-regio FruitDelta Rivierenland de impact van duurzame opwek op het elektriciteitsnet. ‘Serious gaming’ maakt de energietransitie tastbaar en inzichtelijk.

Bij het plannen van wind- en zonneparken is het belangrijk om rekening te houden met de capaciteit van het elektriciteitsnet. Hoe richt je dat zo efficiënt mogelijk in? Die vraag stond centraal tijdens de workshop ‘slim elektriciteitsnetwerk’ die RES FruitDelta Rivierenland organiseerde voor raadsleden en andere betrokkenen uit de regio. ‘Wij hebben vanaf het begin raadsleden zo goed mogelijk betrokken bij onze RES’, vertelt procesmanager Annemieke Spit. ‘Zij besluiten immers, net als Statenleden en algemeen bestuursleden van het waterschap, over de RES 1.0. We hebben sinds 2018 vijf regionale bijeenkomsten georganiseerd speciaal voor volksvertegenwoordigers. We spraken daarin vooral over het RES-proces, maar we merkten dat er behoefte ontstond aan meer verdieping. Daarom organiseren we nu drie inhoudelijke workshops. De eerste over elektriciteit, daarna nog een over warmte en een over financiële aspecten van duurzame opwek.’

Netimpact

Tijdens de online workshop over elektriciteit, lieten Lennart Lalieu van het Nationaal Programma RES en Marloes Tonen van netbeheerder Liander, zien hoe groot de impact op het net is van de keuzes die je maakt rond het opwekken van duurzame energie. Zo legt een windpark voor dezelfde productie van duurzame stroom minder beslag op het net dan een zonnepark. Een keuze voor wind is dus, qua netcapaciteit, efficiënter dan zon. Ook een combinatie van wind en zon pakt goed uit voor het net, evenals het geografisch dicht bij elkaar brengen van vraag naar en aanbod van elektriciteit.

Toekomstbeelden

Maar hoe werkt dat nu in de praktijk in je gemeente of regio? Dat konden de deelnemers aan de workshop levensecht oefenen tijdens een ‘serious game’, ontwikkeld door Generation.Energy. ‘Wij laten beeldend zien hoe Nederland eruit komt te zien na de energietransitie’, vertelt Machiel Bakx, directeur van dit bedrijf. ‘Via games schetsen we voor bijvoorbeeld regio’s, gemeenten en het Rijk toekomstbeelden, aan de hand waarvan zij met elkaar in gesprek kunnen gaan over de keuzes die ze daarvoor moeten maken. Via het Nationaal Programma RES kwamen we in contact met regio Rivierenland en hebben we voor hen een game gemaakt die inzicht biedt in de impact op het net van de keuzes voor duurzame opwek in de regio.’

Principes loslaten

Op een kaart van een fictieve regio konden de deelnemers in kleine groepjes onder leiding van een begeleider letterlijk ‘schuiven’ met wind- en zonneparken. Op de kaart was direct te zien wat de consequentie van hun keuze voor de netcapaciteit was. Het fictieve onderstation liep snel vol. Ook het aantal mogelijke aansluitingen was beperkt, wat betekent dat de grootte van projecten eveneens relevant is. Machiel: ‘In twee rondes moesten de deelnemers proberen de capaciteit van het net maximaal te benutten. Dat bleek leerzaam te zijn, want terwijl de beperkingen van het net per ronde groter werden, haalden de deelnemers in de tweede ronde twee keer zoveel duurzame stroom uit het net dan in de eerste ronde. Ze merkten dus direct al dat je, door slim te plannen, efficiënter met je netcapaciteit omgaat: een mix van wind- en zonne-energie zorgt voor balans op het net. Maar je moet daar dan misschien wel andere principes voor loslaten, bijvoorbeeld een voorkeursvolgorde voor eerst zon op dak, dan zon op veld en pas daarna windturbines. Daar moet je met elkaar het gesprek over aangaan. Inzicht in technische beperkingen en hoe je daarmee om kunt gaan, helpt om realisme in de ambities te brengen.’

Boodschap geland

Annemieke ziet zeker de meerwaarde van het gebruik van serious gaming om inzicht te bieden in keuzes voor duurzame opwek. ‘Er waren ruim 50 aanmeldingen voor deze workshop’, zegt zij. ‘Dat is behoorlijk veel, want raadsleden hebben volle agenda’s. De deelnemers waren positief na afloop, ze vonden het leerzaam en nuttig. En ik hoorde recent in een discussie ineens de netcapaciteit en de keuze voor een combinatie van wind en zon langskomen. De boodschap uit de workshop is dus goed geland en brengt het gesprek over het net in onze regio verder. Ik kan andere regio’s het werken op deze manier zeker aanbevelen. Het kost wat tijd in de voorbereiding, maar het levert veel op. In Rivierenland zijn wij er enthousiast over. We gaan in onze volgende workshop, over warmte, weer met een serious game werken.’

 

Meer weten

  • Annemieke Spit, procesmanager RES FruitDelta Rivierenland - aspit@regiorivierenland.nl
  • Machiel Bakx, directeur Generation.Energy - machiel@generation.energy
  • Wil je de serious game ook in jouw regio gebruiken? Dat kan. De game wordt via de Expertpool van NPRES aangeboden. Hier kun je contact opnemen voor meer informatie over de game en de mogelijke toepassingen. 

Afbeeldingen

Netwerkgame

Cookie-instellingen