In 2021 is er een werkgroep netimpact ontstaan om om te gaan met de geconstateerde netcongestie in diverse regio’s. Deze werkgroep heeft geadviseerd om onderzoek op het gebied van netimpact uit te voeren en een aanpak voor het integraal programmeren van energie-infrastructuur in relatie tot (ruimtelijke) beleidskeuzes op regionaal en nationaal niveau in gang te zetten.

Integraal programmeren

Het advies is bestuurlijk opgepakt. Er is besloten om op nationaal en provinciaal te werken aan het integraal programmeren van het energiesysteem. Het energiesysteem vraagt om samenhangende en afgestemde keuzes op nationaal, provinciaal, regionaal en lokaal schaalniveau. Deze schaalniveaus beïnvloeden elkaar immers in sterke mate. Er is afgekeken naar de MIRT-systematiek voor de opzet van het MIEK (Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat ) en de provinciale MIEK (PMIEK). Provincies stellen samen met partners, waaronder de RES, een energievisie en een provinciaal MIEK op. Dit PMIEK bevat keuzes over uitbreidingen en verzwaringen van de toekomstige energie-infrastructuur, in nauwe samenhang met de planning van opwek, industrie, wonen, mobiliteit, etc. Voor het integraal programmeren is in iedere provincie een werkorganisatie ingericht, die zich zowel op de korte termijn netcongestie als op het integraal programmeren van het energiesysteem van de toekomst richt. Deze werkorganisatie heeft nog niet op alle plekken de breedte die nodig is voor een goede en gedragen uitvoering. In diverse provincies wordt de RES-structuur benut om het integraal programmeren uit te voeren, onder andere in Noord-Holland, Noord-Brabant en Drenthe. In andere gebieden is er een samenwerking opgestart tussen de RES en het integraal programmeren op provinciale schaal. In sommige provincies is de betrokkenheid van de RES nog niet voldoende georganiseerd.

Taskforce Netcongestie

Parralel aan het integraal programmeren is er een landelijke Taskforce Netcongestie gestart, naar aanleiding van de netcongestie in Noord-Brabant, Limburg en rond Amsterdam. De afgelopen periode is er op meer plekken nieuwe netschaarste afgekondigd. In bijna alle regio’s is inmiddels sprake van netschaarste, zowel op het hoofdspanningsnet van TenneT als op de regionale netten, en zowel voor invoeding als voor afname. In diverse gebieden zijn hier taskforces, werkgroepen, en andere samenwerkingen ingericht: bijvoorbeeld in Noord-Brabant/Limburg, Noord-Holland, Drenthe en Flevoland. De lessen hieruit worden benut voor een actieplan netcongestie. Dit actieplein is eind 2022 opgeleverd. Dit actieplan richt zich op maatregelen voor netcongestie in heel Nederland.

Kansen

Hoewel het knelpunt in eerste instantie is ontstaan vanuit een harde bedreiging, biedt het ook kansen. Op regionaal niveau is het zinvol om te bekijken hoe de diverse opgaven (mobiliteit, wonen, natuur/landbouw, industrie/economie en energie) ruimtelijk op de juiste plek gepland worden. Alle opgaven hebben energie nodig. Het integraal programmeren op regionaal niveau helpt om de behoeften en het effect op het energiesysteem beter in kaart te brengen. De combinatie van data en kennis levert inzichten op die bestuurders helpen de bij het maken van de juiste keuze. De inzichten die op regionaal niveau worden opgedaan worden ook naar provinciaal en nationaal niveau doorvertaald, ook daar zijn deze inzichten helpend. Op die manier kun je als (gezamenlijke) overheid (overheden) beter (be)sturen.