Nienke werkt als teamleider Duurzaamheid en Wonen op het stadhuis van Harderwijk, vlakbij de Veluwse randmeren, waar het altijd waait. Dat biedt kansen, vindt Nienke. ‘Langs de kust van de randmeren zijn de windsnelheden het hoogst van Gelderland. Een mooi potentieel voor windenergie dus!’ Toen de gemeente een aantal jaren geleden het plan ‘De Energieke Stad’ maakte, met als uiteindelijk doel een klimaatneutraal Harderwijk, werd daarbij dan ook direct gekeken naar windenergie. Daarmee kon Harderwijk ook bijdragen aan de Structuurvisie Wind van de provincie.

Gemeentekavels

‘Samen met de provincie zijn we toen in Harderwijk kansrijke locaties voor windturbines gaan zoeken’, vertelt Nienke. ‘Het industrieterrein Lorentz leek geschikt. De gemeente had nog een aantal braakliggende kavels op het terrein Lorentz Haven.  Daarnaast zochten we samenwerking met Waterschap Vallei en Veluwe, dat graag energieleverend wil worden. Het terrein van hun rioolwaterzuiveringsinstallatie bood ook ruimte voor een windturbine.’

Wet Markt en Overheid

Zo ontstond het idee om als gemeente, samen met het waterschap, zelf windmolens te gaan ontwikkelen op het industrieterrein: twee op gemeentegrond, één op het terrein van het waterschap. De gemeente stelt zich daarbij op als ondernemer. Kan dat zomaar? ‘Daar is inderdaad discussie over geweest in de raad’, beaamt Nienke. ‘Moet de gemeente die rol wel op zich nemen? Gaan we niet terug naar de tijd van het gemeentelijke energiebedrijf? Is het geen staatssteun of concurrentievervalsing? We hebben daar goed naar gekeken en zien geen problemen. We houden ons aan de regels van de Wet Markt en Overheid.’

Gebiedsfonds

De raad heeft het plan vastgesteld, met als voorwaarde optimale participatie voor inwoners en bedrijven in Harderwijk. Dat kan als je de molens zelf laat bouwen, vindt Nienke. ‘Inwoners en bedrijven profiteren op deze manier maximaal van de opbrengst van de windmolens. Het idee is om een deel daarvan in een gebiedsfonds te storten, waarmee we duurzame projecten in Harderwijk gaan financieren. Bedrijven en inwoners kunnen daar ideeën voor aanleveren.’

Draagvlak

Intussen vorderen de plannen gestaag. Gemeente en waterschap delen de kosten voor de ontwikkelfase, de provincie draagt risicodragend bij. Expertise over windenergie die de gemeente niet zelf in huis heeft, wordt ingehuurd. Een professionele klankbordgroep denkt mee, evenals de inwoners via onder andere een ‘windcafé’, informatieavonden, excursies en een inwonerspanel. Er is tot nu toe weinig weerstand, zegt Nienke. ‘Het feit dat de gemeente zelf ontwikkelaar is, leidt tot veel draagvlak.’

Adder onder het gras

Sinds januari liggen de Milieueffectrapportage, het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning ter inzage. Volgens planning vraagt de gemeente komend najaar SDE+-subsidie aan. In 2021 kan dan de bouw van de turbines worden aanbesteed en vervolgens gestart. Alhoewel er nog wel een adder onder het gras zit, erkent Nienke. ‘Voor het rendement willen wij turbines bouwen van 200 meter hoog. Daarvoor hebben we, vanwege Lelystad Airport, een verklaring van geen bezwaar nodig van de minister van Infrastructuur en Waterstaat. Het ministerie vindt de molens te hoog, met het oog op de aanvliegroute voor kleine vliegtuigen, en geeft nu die verklaring niet af. Wij zijn daartegen in beroep gegaan, omdat volgens ons de veiligheid voldoende is gewaarborgd. We moeten afwachten hoe dat loopt. Als de turbines maar 150 meter hoog mogen worden, heeft dat forse gevolgen voor onze businesscase en voor het aantal opgewekte groene kilowatts energie.’

Exploitatie

Of de gemeente de windmolens ook zelf gaat exploiteren, is nog niet besloten, aldus Nienke. ‘Daarover beslist de gemeenteraad later. We onderzoeken nu, samen met het waterschap, allerlei opties. Kiezen we voor een BV of NV? Gaan waterschap en gemeente de drie molens samen exploiteren of maken we een verdeling? Na toekenning van de SDE+-subsidie gaan we dit soort uitvoeringsvraagstukken aan de raad voorleggen.’

Lef hebben

Raadt Nienke andere gemeenten aan om ook zelf duurzame projecten te gaan ontwikkelen? ‘Bij ons werkt het tot nu toe goed’, zegt zij. ‘Ik vind het belangrijk dat we het samen met het waterschap doen en dat lokaal opgewekte energie ook lokaal wordt ingezet en benut. Verder moet je lef hebben en uithoudingsvermogen. Je stapt in een spannend en langlopend avontuur. Bestuurders en ambtenaren moeten daar zin in hebben. En je moet je inwoners meekrijgen. Maar dan is het heel inspirerend. Ik krijg er in elk geval energie van!’

Meer weten:

·        https://www.harderwijk.nl/windenergie

·        n.vankeimpema@harderwijk.nl