En voorkom je onnodige knelpunten in de infrastructuur. Aldus Lennart Lalieu, Thema Expert Systeemefficiëntie bij het NP RES.

De netbeheerders zorgen dat vraag naar en aanbod van energie met elkaar in evenwicht zijn. Op een betrouwbare manier en tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. Door de snelle opmars van duurzame opwekking, is die taak de afgelopen jaren spectaculair veranderd. ‘De groeiende onvoorspelbaarheid van vraag en aanbod maakt het nu veel lastiger om te voorzien waar je in de netten moet  investeren’, zegt Lennart Lalieu. ‘Hoe eerder de netbeheerders daarom weten waar wind- of zonneparken zijn gepland, hoe beter zij daarop kunnen anticiperen. Dat voorkomt teleurstelling bij de aanbieders van energie, en de netbeheerder hoeft geen ‘nee’ te verkopen.’

Netbeheerder aan tafel

Wat betekent dat concreet voor de RES? Lennart: ‘Dat de netbeheerder van meet af aan  in alle regio’s aan tafel moet zitten om samen te kijken naar haalbare plannen. Niet alles kan overal tegelijk. Je kunt de netten alleen maar stapsgewijs verzwaren. Om de kansen in de regio’s optimaal te benutten en investeringen zo effectief mogelijk in te zetten, moeten regio’s samen met de netbeheerders kijken waar een zonnepark bijvoorbeeld direct kan worden aangesloten of waar dat pas over een aantal jaren kan of alleen tegen onevenredig hoge kosten.’

Capaciteits- en kansenkaarten

Lennart heeft zelf bij Enexis ervaring opgedaan in stapsgewijze samenwerking met de regio’s. ‘De eerste stap is dat wij via capaciteits- en kansenkaarten letterlijk op de kaart aan de regio’s laten zien waar assets staan, waar we kunnen aansluiten, hoeveel kilometer kabel daarvoor nodig is, waar capaciteit ligt, waar we kunnen uitbreiden en waar niet. We geven zo open mogelijk informatie over de infrastructurele kansen en beperkingen aan de regio’s, zodat zij daar bij het bepalen van zoekgebieden en het maken van scenario’s rekening mee kunnen houden. Zo is er aan de zuidkant van de regio West-Brabant bijvoorbeeld veel ruimte voor duurzame opwek, maar de infrastructuur is er dun. We laten dan weten dat wij zeker vijf tot zeven jaar nodig hebben om daar zoekgebieden te ontsluiten.’

Netimpactanalyse

De volgende stap is het bepalen van de impact op het net van de scenario’s die de regio’s opstellen. ‘Ik adviseer alle regio’s om hun scenario’s zo snel mogelijk aan de netbeheerder voor te leggen, zodat die per scenario kan doorrekenen hoeveel tijd, geld, en ruimte er nodig is om het uit te voeren. Op basis van die indicatie adviseert de netbeheerder waar tegen de laagste kosten en de kortste doorlooptijden aansluiting op het net mogelijk is. Regio’s kunnen hun informatie aanleveren via regio-specifieke invulformulieren die je kunt downloaden op de website van het NP RES of aanvragen bij de regionale netbeheerder. Als de netbeheerder de netimpactanalyse klaar heeft, kunnen regio’s die laten meewegen in hun keuze voor scenario’s.’

Anders werken

De netbeheerders lopen nu al op diverse plekken aan tegen de grenzen van de netten, terwijl de energietransitie nog maar nauwelijks is begonnen. Ziet Lennart de toekomst niet somber in? ‘Nee hoor, ik ben optimistisch. Ik verwacht dat we de doelstellingen voor 2030 gaan halen. Dat vraagt wel om een nieuwe manier van samenwerken van de regio’s, van de netbeheerders en van bijvoorbeeld de rijksoverheid, die het ons via wetgeving mogelijk moet maken om flexibeler te gaan werken. Met de traditionele werkwijzen gaan we snel tegen knelpunten in de infrastructuur aanlopen. We moeten elkaar steeds uitdagen om naar nieuwe oplossingen te kijken en die uit te voeren. Maar dan heb ik er vertrouwen in dat de transitie goed gaat verlopen.’

Meer informatie of ervaringen delen

Lennart Lalieu
Thema Expert Systeemefficiëntie NP RES
l.lalieu@npres.nl.